2021’de devreye giren 18 yaş altı BES uygulaması ciddi rağbet gördü

Türkiye’de, özellikle çocuk tasarrufları konusunda devrim niteliğinde bir uygulama olarak başlatılan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 18 yaş altı bireylere yönelik düzenlemelerle 2021 yılında hayata geçirilmiştir. İlk etapta ebeveynlerin çocukları adına yaptırdığı BES sözleşmeleri, artık çocukların kendi adı altında düzenlenebiliyor. Uygulamanın başlangıcından bu yana 1.5 milyondan fazla çocuk, sistemde tasarruf yapmaya başlamıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, toplam çocuk nüfusunun yüzde 7'si BES sistemi içerisinde yer alıyor. Bu durum, çocukların tasarruf alışkanlıklarının erken yaşta kazandırılması adına önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. TÜİK’in açıkladığı 2024 yılı çocuk istatistikleri ise Türkiye'de çocuk nüfusunun özellikle 0-4 yaş grubundaki bireylerinde yüksek bir katılım oranı gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu yaş grubundaki çocukların yüzde 11’i, yani 527 bin çocuk, BES sisteminde yer almaktadır. Bu durum, yeni doğanların sistem üzerindeki etkisini açıkça göstermektedir. BES uygulaması ile birlikte çocukların tasarruf oranının yaş gruplarına göre değiştiği gözlemlenmektedir. Örneğin, 0-9 yaş arası grupta katılımcı oranı yüzde 9 iken, 15-17 yaş arasında bu oran yüzde 4’e düşmektedir. Bu durum, özellikle yaş büyüdükçe bireylerin tasarruf etme alışkanlıklarının azaldığını ortaya koymaktadır. BES kapsamında çocuklar için toplam birikim 45.2 milyar TL’ye ulaşmış olup, bu da çocuk başına yaklaşık 30 bin TL'ye denk gelmektedir. Devlet, çocuklar adına sisteme yatırılan katkı paylarına yüzde 30’luk bir destek sunarak, bu birikimi artırmaktadır. BES'in avantajları arasında, çocukların 10 yaşına geldiğinde devlet katkısının yüzde 60'ını alabilmesi gibi ikna edici unsurlar bulunmaktadır. Ayrıca, sistemin esnek yapısı, katılımcılara çeşitli yatırım fonları arasında seçim yapma imkânı sunmaktadır. Tüm bu veriler ışığında, 18 yaş altı BES uygulaması, Türkiye’de tasarruf kültürünün oluşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Çocukların erken yaşta tasarruf yapmaya başlaması, ileride finansal okuryazarlığın artmasına katkı sunması açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak, mevcut verilerin durumu incelendiğinde, yaş grupları ilerledikçe, tasarruf etme oranlarının düştüğü gözlemlenmektedir. Bu durum, ebeveynlerin çocuklarına düzenli tasarruf yapma alışkanlığı kazandırmak için daha fazla çaba göstermelerinin gerektiğini ortaya koymaktadır.