Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayı enflasyon verilerini açıkladı. Resmi verilere göre, enflasyon aylık %1,53, yıllık %35,41 artış gösterdi. İlk başta olumlu gibi görünen bu rakamlar, yıllık enflasyonun bir önceki ay %37,86'dan %35,41'e düşmesi ile dikkat çekti; ancak on iki aylık ortalamalara bakıldığında enflasyon %45,80 olarak kaydedildi.
Öte yandan, TÜİK'in enflasyon verilerinin güvenilirliği, özellikle madde fiyat listesinin açıklanmaması ile sorgulanmaya devam ediyor. Bu durum, TÜİK'in açıkladığı %1,53'lük enflasyon oranının dayanaklarının belirsizleşmesine neden oldu. Ekonomistlerin alternatif bir bakış açısı sunduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), bu dönemde enflasyonu aylık %3,66, yıllık ise %71,23 olarak değerlendirdi.
Resmi verilere göre gıda fiyatlarının düştüğü iddia edilirken, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Türk-İş tarafından açıklanan gıda enflasyonu, sırasıyla %3,2 ve %4,4 olarak kaydedildi. Her iki kuruluşun verilerine göre, gıda fiyatlarında önemli bir artış gözlemlenirken, TÜİK'in gıda enflasyonunu eksi %0,71 olarak göstermesi çelişkili bir durumu ortaya koydu.
Gıda enflasyonunun TÜİK verilerinde %25'lik bir ağırlığa sahip olduğunu belirtelim. Aynı şekilde, konut harcamalarının (kira) %15'lik bir ağırlığı bulunuyor ve bu kalem de %2,99 artış gösterdi. Hanelerin gelirlerinin büyük bir bölümünü konut ve gıda harcamaları oluşturuyor; konut harçları için gelirlerinin %33'ü, gıda harcamaları için ise %30,4'ü ayrılmakta.
Ulaştırma endeksindeki durum da benzer bir seyir izlerken, endeks fiyat artışı %2,66 olarak kaydedildi. Ulaştırmanın mal sepetindeki ağırlığı, 2025 yılına kadar %15,3'e düştü. Üç ana harcama grubunun yıllık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde %32,87, ulaştırmada %24,59 ve konutta %67,43 olarak gerçekleşti.
Türk-İş’in hesaplarına göre mayıs ayı mutfak enflasyonu, aylık %4,40, yıllık %32,28 olarak belirlendi. Bunun yanında, bir ailenin sağlıklı beslenebilmesi için gerekli gıda harcaması (açlık sınırı) 25,092 TL olarak hesaplandı. Ayrıca, tüm gerekli harcamaların toplam tutarı (yoksulluk sınırı) ise 81,733 TL kadar yükseldi.
Yılın ilk dört ayındaki ücret kayıplarını değerlendiren DİSK-AR raporu, memurların toplamda 34,8 milyar TL, emeklilerin 41,4 milyar TL ve işçilerin 100,4 milyar TL kayıp yaşadığını belirtti. En düşük memur maaşında erimenin 7,000 TL’nin üzerinde, en düşük emekli aylığında ise 1,933 TL olduğu ifade edildi. Asgari ücretteki kayıp ise 2,953 TL olarak kaydedildi. Ancak hükümetin asgari ücret artışı konusunda net bir adım atmadığı gözlemleniyor.
Yine, Anadolu Ajansı Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistlerin mayıs ayı enflasyon beklentileri %2,10 ortalamasında kalırken, %1,80 - %2,75 aralığında yer aldı. Mayıs ayı enflasyonu ile ilgili TÜİK’in daha önceki rakamları da dikkat çekiyor; nisan ayında aylık enflasyon %3, yıllık %37,86 olarak belirlenmişti.
Tarafsızlık Analizi
Bu Makale Hakkında Önemli Sorular
