Türkiye Ekonomisinde Siyasi Gerginlikler ve Sıcak Para Hareketleri

Türkiye Ekonomisinde Siyasi Gerginlikler ve Sıcak Para Hareketleri

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yöneticilerine yönelik 19 Mart’ta gerçekleştirilen gözaltı ve tutuklama operasyonları, toplumsal protesto eylemlerinin fitilini ateşledi ve siyasi gerginliği zirveye taşıdı. Nisan ayının başlangıcında Türkiye’de yaşanan bu olaylara, ABD’nin bazı ülkelere ilişkin açıkladığı yüksek gümrük tarifeleri ile birlikte yaşanan küresel ticaret savaşlarının yarattığı belirsizlikler eklendi.

Bu gelişmeler, Türkiye’deki döviz kurlarında ve sıcak para akışında ciddi hareketliliğe yol açarken, Merkez Bankası yürütme yetkilileri, kurların yükselişini baskılamak amacıyla rezerv satışlarına yönelmek zorunda kaldı. Aralık ayında başlatılan faiz indirim süreci de yeniden sona erdirilirken, Merkez Bankası tekrar faiz artırmak zorunda kaldı.

Yabancı Yatırımcıların Giriş Çıkışları

Merkez Bankası verilerine göre, 14 Mart’tan 2 Mayıs’a kadar geçen süreçte yaklaşık 11 milyar dolarlık yabancı sıcak para çıkışı yaşanmışken, son iki haftada net alımların tekrar hız kazandığı gözlemlendi. 14 Mart-2 Mayıs döneminde, Borsa İstanbul'daki hisse senetlerinden net 1.3 milyar, Türk devlet tahvillerinden ise 9.3 milyar dolarlık satış yapıldı. Ancak, 2-9 Mayıs ve 9-16 Mayıs haftalarında hisse senetleri ve devlet tahvillerinde net alımlara geçildi.

Yabancı yatırımcıların son iki haftadaki net alım tutarı, sıcak para girişlerini 3.1 milyar dolara taşıdı. Genel olarak, 16 Mayıs itibarıyla yabancı yatırımcılar, önceki çıkışların ardından yeniden Türkiye ekonomisine yönelmeye başladı. Ancak, bu girişlerin 14 Mart’taki düzeyin hala altında olduğu dikkat çekiyor.

Döviz Mevduatlarında Dalgalanmalar

16 Mayıs itibarıyla yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatları, parite etkisi hariç, önemli bir artış göstermiştir. Ancak, bu artışın neredeyse yarısının parite etkisinden kaynaklandığı göz önünde bulundurulmalıdır. Dolar ve Euro başta olmak üzere farklı para birimlerine olan yöneliş, ağır jeopolitik belirsizlikler ve yerel ekonomik dengesizlikler nedeniyle belirgin bir şekilde etkilenmiştir.

Gerçek kişilerin döviz hesaplarının hacmi bu dönemde artış gösterirken, şirketlerin döviz hesaplarında ise sınırlı bir büyüme yaşandı. Bu süreçte, dövize yönelişin hızında bir kesilme olduğu gözlemlenmiştir. Özellikle 14 Mart’tan sonra yaşanan dalgalanmalarla, toplam döviz mevduatı hacmi önemli bir düşüş yaşadı ve yurttaşların döviz mevduatları önceki seviyelerine göre azalmıştır.

Piyasalardaki Genel Görünüm

Piyasalardaki genel görünüm, ekonomi üzerindeki belirsizliklerin ve sarsıntıların uzantısı olarak etkisini sürdürüyor. Yabancı yatırımcılar, çok kısa süreli girişlerle, yüksek riskten kaçınmayı tercih ediyor; hatta hafta sonları risk almadan işlemlerini kapatıyor. Ekonomist Prof. Dr. Evren Bolgün de, sıcak para hareketlilerinin hafta sonlarını dikkate alarak strateji geliştirdiğini vurgulamaktadır.

Tüm bu gelişmeler, Türkiye ekonomisinin geleceği hakkında belirsizlikler yaratmakta ve yatırımcıların güvensizlik duygusunu artırmaktadır. Yatırım fonlarının büyüklüğü, yıl sonuna kadar 12 trilyon lirayı bulabilecek seviyelere ulaşsa da, bu süreçte sürekli dalgalanan piyasa koşulları ve siyasi belirsizlikler göz önüne alındığında -uzun vadede- sürdürülebilir bir büyüme sağlanması zor görünmektedir.