Uyku Sağlığı: Yaşam Kalitemizi Artıran Hayati Unsur

Uyku Sağlığı: Yaşam Kalitemizi Artıran Hayati Unsur

Son yıllarda sağlıklı yaş alma kavramı, yalnızca iyi beslenme ve egzersizle değil, aynı zamanda kaliteli uyku ile de şekillenmektedir. Kaliteli uykunun önemi, ruh sağlığından fiziksel sağlığa kadar pek çok alanı kapsamaktadır. Uzmanlar, uykunun yetişkinler, çocuklar ve yaşlı bireyler için yaşam kalitesi açısından kritik bir unsur olduğunu vurgulamaktadır.

Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi'nden Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, uyku sağlığı ile ilgili olarak, "Uyku, bağışıklık sisteminin düzgün çalışması ve vücut içerisindeki fizyolojik dengenin sağlanması için hayati bir ihtiyaçtır" diyor. Amerikan Psikiyatri Birliği’nin (APA) verilerine göre insomnia yani uykusuzluk, toplumsal olarak en yaygın uyku bozukluğu olarak kaydedilmiştir. Yapılan araştırmalar, tüm yetişkinlerin üçte birinde uykusuzluk belirtilerinin gözlemlendiğini göstermektedir. Ayrıca, bu bireylerin yüzde 6 ila 10'unun şiddetli uykusuzluk tanısı alabilecek düzeyde sorun yaşadığı belirtilmektedir.

Uyku bozuklukları tedavi edilmediğinde, günlük yaşamı olumsuz etkileyen çeşitli sonuçlar doğurabilir. Dr. Aydın, bu durumların sosyal hayattan sabah yorgunluğuna, dikkatte bozulmalara kadar pek çok sağlık sorununa yol açabileceğini ifade ediyor. Ayrıca, yetersiz uyku, şu sağlık problemlerine neden olabilir:

• Obezite ve kalp-damar hastalıkları
• Diyabet ve yüksek tansiyon
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Epilepsi ve inme gibi beyin-damar hastalıkları
• Astım gibi akciğer hastalıkları
• Psikolojik rahatsızlıklar; anksiyete ve depresyon
• Konsantrasyon kaybı ve trafik kazaları
• İş veya okul performansında düşüş
• Hafıza zayıflaması

Psikiyatrist Uzm. Dr. Pelin Taş ise, psikiyatrik hastalıkların tedavisinde yalnızca ilaç veya terapi ile değil, uyku hijyeninin de düzeltilmesi gerektiğini vurguluyor. Uykunun kalitesini artırmak için yapılması gerekenler arasında:

• Her gün aynı saatte yatmak ve kalkmak.
• Uykuya dalma zorluğu hissedildiğinde, yarım saat kadar bekleyip, loş ışıkta sakin aktiviteler yapmak.
• Gündüz uyku seanslarından kaçınmak.
• Yatak odasını karanlık ve sessiz tutmak.
• Yatak odasını sadece uyku ve cinsel yaşam için kullanmak.
• Düzenli olarak haftada en az üç gün, 30-40 dakika egzersiz yapmak.
• Yatakta geçireceğiniz süre öncesinde elektronik cihazlardan uzak durmak.
• Yatma saatine en az iki saat kala akşam yemeğini sonlandırmak.
• Kafein, alkol ve tütün ürünlerinden kaçınmak.

Uyku bozukluklarının tanısı için ilk adım genellikle polisomnografi (PSG) olarak bilinen uyku testidir. Bu test, hastaların gece uykusu sırasında beyin dalgalarını, solunum düzenini ve kas aktivitelerini ölçerek detaylı veriler sunar. Dr. Aydın, alınan bu verilerin ileride yapılacak değerlendirmeler için hayati öneme sahip olduğunu belirtiyor.