Yeni Bir Galaksi Keşfi: Zhúlóng ve MoM-z14

Evrenin Erken Döneminde İki Çarpıcı Galaksi

Bilim dünyası, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından keşfedilen iki önemli galaksi ile sarsıldı. İlk olarak, evrenin ilk milyar yılına ait olan ve Samanyolu ile benzer yapıya sahip Zhúlóng adlı galaksi ortaya çıktı. Bu devasa sarmal galaksi, Büyük Patlama'dan yalnızca 2,6 milyar yıl sonra, derin evrenin “kozmik şafak” döneminde oluştu.

PANORAMIC araştırma ekibi tarafından keşfedilen Zhúlóng, galaksilerin çok daha erken bir dönemde olgunlaşabileceğini ortaya koyuyor. Ulusal Astronomi Gözlemevi’nde astronom olarak görev alan Shuo Huang, bu galaksinin yerel galaksilerle olan benzerliğine dikkat çekti ve “Gazın dağılımının modern galaksilere bu kadar benzeyeceğini düşünmemiştik. Bu, oluşum süreçlerinin düşündüğümüzden daha hızlı olduğunu gösteriyor” dedi.

Zhúlóng, 450 milyar Güneş kütlesine eşdeğer yıldız barındırıyor ve yılda yaklaşık 500 Güneş kütlesi hızında yeni yıldızlar üretmekte. Merkezi çubuğunun gazı yöneleceği hız ise galaksilere kıyasla çok daha hızlı, yıllık 600 Güneş kütlesi.

Dr. Mengyuan Xiao ve ekibi, bu hızlı gelişimin kozmik ağdan doğrudan gaz temini ile mümkün olduğunu düşündüklerini ifade etti. Galaksinin merkezi kara deliklerinin aktif olmaması ve yıldız oluşum hızının 20 ila 155 Güneş kütlesi arasında değişmesi, Zhúlóng’un olgun bir yapıda olduğunu gösterdi.

Detayları Nature dergisinde yayımlanan bu buluş, galaksilerin oluşum sürecinin yeniden değerlendirilmesini sağlıyor. Daha önce galaksilerin yavaş bir gelişim sergilediği ve çoğunlukla kozmik tarihin ilk milyar yılından sonra oluştuğu düşünülüyordu. Ancak Zhúlóng’un varlığı, bu sürecin çok daha hızlı olabileceğini doğruladı.

MoM-z14 Keşfi: Evrenin En Uzak Galaksisi

JWST, ayrıca evrenin oluşumundan yalnızca 280 milyon yıl sonra var olan ve şu ana kadar keşfedilen en uzak galaksi olan MoM-z14'ün ışığını da tespit etti. Araştırmacılar, bu galaksinin Mirage olarak adlandırılan spektroskopik bir araştırma sırasında belirlendiğini ifade ettiler.

MoM-z14, kırmızıya kayma değeri (redshift) z = 14.44 ile belirlendi ve ışığının yaklaşık 13.5 milyar yıl önce yayıldığı hesaplandı. Bu keşif, erken evrenin yıldızlarının oluşumuna dair anlayışımızı köklü bir biçimde değiştireceği bildirildi. Araştırmalar, bu galaksinin çoğunlukla yıldızlardan gelen ışığa sahip olduğunu gösterdi.

Galaksinin azot-karbon oranı Güneş’ten daha yüksek bulunmuş olup, bu özellik, Samanyolu çevresindeki eski küresel yıldız kümelerindeki kimyasal yapılarla benzerlik taşıdığını ortaya koyuyor. Bu durum, galaksi evrimi ile ilgili önemli ipuçları sunuyor.

Bilim insanları gelecekte, Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu ile benzer galaksilerden yüzlercesinin daha keşfedilmesini umuyor. JWST, evrenin en erken dönemlerine dair bilgi ufkumuzu genişletmeye devam ediyor.